Το τελικό σχέδιο τη κυβέρνησης για τον «Καποδίστρια 2» παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο, από τον Γιάννη Ραγκούση. Οι νέοι δήμοι κλειδώνουν τελικά στους 370 και οι περιφέρειες στις 13 με ειδική πρόβλεψη για τον μητροπολιτικό χαρακτήρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν με το νέο διοικητικό χάρτη στις 14 Νοεμβρίου και η κυβέρνηση θα καταργήσει το 42% και θα επαναφέρει το 50%+1.
Συγκεκριμένα όσον αφορά τις αιρετές περιφέρειες, αυτές αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες και τους πόρους των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων που καταργούνται, εκτός από ορισμένες που μεταφέρονται στους δήμους. Ακόμη σταδιακά και όλες εκείνες τις αρμοδιότητες που ασκούνται σήμερα από την κρατική περιφέρεια, εκτός από εκείνες που έχουν αμιγώς κρατικό χαρακτήρα, όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η δασική ή η μεταναστευτική πολιτική. Η περιφερειακή αυτοδιοίκηση γίνεται ο βασικός πυλώνας του αναπτυξιακού προγραμματισμού, ενώ κομβικός καθίσταται ο ρόλος της ως προς τα έργα και τις υποδομές.
Εκτός από τον αιρετό περιφερειάρχη θα υπάρχουν οι Αντιπεριφερειάρχες οι οποίοι θα επιλέγονται µμεταξύ των περιφερειακών συμβούλων από τον Περιφερειάρχη. Διακρίνονται σε θεματικούς και τοπικούς, ενώ οι σχετικοί ρόλοι µμπορούν να συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο. Οι πρώτοι αναλαμβάνουν την ευθύνη των βασικών τομέων αρμοδιότητας της περιφέρειας. Οι τοπικοί Αντιπεριφερειάρχες είναι αρμόδιοι για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, που ταυτίζονται µε τις τέως Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και τα Νομαρχιακά Διαμερίσματα.
Η Εκτελεστική Επιτροπή, είναι το συλλογικό επιχειρησιακό – εκτελεστικό όργανο στις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις.
Αποτελείται από τον Περιφερειάρχη και τους Αντιπεριφερειάρχες.
Στις συνεδριάσεις συμμετέχει ο Γενικός Γραμματέας της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, χωρίς δικαίωμα ψήφου, ενώ μπορεί να καλούνται και οι Διευθυντές.
Ως συλλογικό όργανο µε επιτελικό ρόλο, η Εκτελεστική Επιτροπή αναλαμβάνει και αρμοδιότητες που αφορούν τον περιφερειακό προγραμματισμό και ενδεικτικά:
Την ευθύνη για την κατάρτιση και την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, το οποίο εισηγείται στο Περιφερειακό Συμβούλιο.
Την κατάρτιση και εισήγηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο του Τεχνικού Προγράμματος της Περιφέρειας και την ευθύνη της υλοποίησής του.
Την εναρμόνιση των προτάσεων των υπηρεσιών της περιφέρειας ως προς τον προϋπολογισμό και την υποβολή σχετικής γνώμης προς τη Περιφερειακή Επιτροπή, πριν την κατάρτιση του προϋπολογισμού.
Την υποβολή, προς το Περιφερειακό Συμβούλιο, ετήσιας έκθεσης πεπραγμένων.
Την ευθύνη για την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Το Περιφερειακό Συμβούλιο, είναι το βασικό όργανο µε το τεκμήριο αρμοδιότητας εντός της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, µε σημαντικό επιτελικό και ελεγκτικό ρόλο, ενώ αναβαθμίζεται η θέση της αντιπολίτευσης.
Η Περιφερειακή Επιτροπή, αναλαμβάνει, στις Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις, το ρόλο και τις αρμοδιότητες της νυν Νομαρχιακής Επιτροπής. Καθιερώνεται η αναλογικότερη συμμετοχή της αντιπολίτευσης, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο εποπτικός και ελεγκτικός της ρόλος ως προς τα οικονομικά της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
370 ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΙ
Ο αριθμός των Δήμων σε όλη τη χώρα, µε την εφαρμογή των κριτηρίων συνενώσεων περιορίζεται δραστικά και δεν θα υπερβαίνει τους 370. Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τις νησιωτικές περιοχές στη βάση της αρχής για κάθε νησί να αντιστοιχεί ένας Δήµος, πλην εύλογων εξαιρέσεων. Η νησιωτικότητα λαμβάνεται υπόψη ώστε να προσαρμοστούν στις ανάγκες της όλες οι γενικές ρυθμίσεις που επηρεάζονται από αυτή. Αναλογικά µε τον ίδιο τρόπο λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές ανάγκες των ορεινών δήµων.
Οι νέοι και ισχυροί δήµοι αναλαμβάνουν νέες αρμοδιότητες, μαζί µε τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που προέρχονται από την καταργούµενη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, όπως η πρόνοια και η προστασία της δημόσιας υγείας, η ανέγερση σχολικών κτιρίων, η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, η ένταξη των µμεταναστών, οι πολεοδομικές εφαρμογές, ο υγειονομικός έλεγχος, η προστασία της παιδικής και της τρίτης ηλικίας, οι λαϊκές αγορές, οι αδειοδοτήσεις και ο έλεγχος πολλών τοπικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, η πολιτική προστασίας, µε την ένταξη των δήµων στον εθνικό σχεδιασµό µε συγκεκριμένο ρόλο και αρμοδιότητες.
Για την εξυπηρέτηση του πολίτη ενισχύεται και εκσυγχρονίζεται ο θεσµός των δηµοτικών ΚΕΠ, µε τη δημιουργία μικρών, αποτελεσματικών «Δηµοτικών e – ΚΕΠ».
Με την εισαγωγή της έξυπνης «κάρτας του Δηµότη», περνούν οι Δήµοι στην αυτόµατη εξυπηρέτηση (π.χ. έκδοση πιστοποιητικών), αλλά και διευκολύνεται η συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες (π.χ. τοπικά δημοψηφίσματα).
Εκτός από τον Δήμαρχο σημαντικό ρόλο θα έχουν οι αντιδήμαρχοι, οι όποιοι κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: τους θεµατικούς και τους τοπικούς Αντιδημάρχους, οι ρόλοι των οποίων μπορεί να συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο. Οι Αντιδήμαρχοι επιλέγονται μεταξύ των δηµοτικών συμβούλων από τον Δήμαρχο.
Οι θεµατικοί Αντιδήμαρχοι μπορούν να αντιστοιχούν στη συγκρότηση των βασικών τομέων της διοίκησης. Οι τοπικοί Αντιδήμαρχοι είναι αρμόδιοι για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές του Δήμου που ταυτίζονται µε τους δήμους /κοινότητες που συνενώνονται στο πλαίσιο της Νέας Αρχιτεκτονικής.
Καθιερώνεται ένα νέο όργανο, η Εκτελεστική Επιτροπή, ως συλλογικό επιχειρησιακό-εκτελεστικό όργανο στους δήμους.
Συμμετέχουν, εκτός από τον Δήμαρχο ως Πρόεδρο, όλοι οι θεµατικοί και τοπικοί Αντιδήμαρχοι, καθώς επίσης (χωρίς δικαίωμα ψήφου) και ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου.
Η Εκτελεστική Επιτροπή θα έχει την ευθύνη για την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού και την παρακολούθηση, αξιολόγηση και συντονισμό των δράσεων των νομικών προσώπων του δήμου, λαμβάνοντας υπόψη και τις σχετικές εισηγήσεις των Προέδρων των Τοπικών Συμβουλίων.
Στο σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπεται ακόμη η αναβάθμιση του Δημοτικού Συμβουλίου µέσω της αναβάθμισης των Επιτροπών, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η θέση της αντιπολίτευσης (π.χ. στη Δημαρχιακή Επιτροπή).